Kadın ve Obezite

---

Kilonuzun sağlıklı mı yoksa sağlıksız mı olduğunu öğrenmek için vücut kitle indeksini (VKİ) kullanabilirsiniz. VKİ, vücut yağını tahmin etmeye yarayan bir hesaplama yöntemidir.

Yandaki linkten VKİ nizi kesaplayabilirsiniz >>Vücut Kitle İndeksi.

VKİ'si 25 ila 29.9 olan kadınlar fazla kilolu olarak kabul edilir.

VKİ'si 30 veya daha fazla olan kadınlar obeziteye grubuna dahildir.

VKİ, kilonuzun ne kadar sağlıklı olduğu konusunda size iyi bir fikir verir. Ama VKİ tek başına tüm hikayeyi anlatmaz. VKİ bazı insanlarda diğerlerine göre daha az bilgi verir . Örneğin çok kaslıysanız, VKİ'niz 25'in üzerinde olsa bile sağlıklı olabilirsiniz. Bunun nedeni kasın yağdan daha ağır olmasıdır.

Sağlıklı bir kilonuz olup olmadığını anlamanın bir başka yolu da bel çevrenizi ölçmektir. Obezite dok9torları, bel çevresi 89 cm den büyük olan kadınların aşırı kilo veya obezitenin neden olduğu birçok sağlık sorunu açısından yüksek risk altında olduğu konusunda hemfikirdir.

Bedenlerimizde kullanabileceğimizden daha fazla kalori depoladığında obezite gelişir. Vücudunuzun düzgün çalışması ve aktif olması için kaloriye (ve gerekli vitaminlere, minerallere ve diğer besinlere) ihtiyacı vardır. Ancak vücudumuz kullanabileceğinde daha fazla kalori depolarsa obezite gelişir.

Araştırmalara göre, bir kişinin yaşam çevresi de kişinin obezite geliştirme ihtimalini  doğrudan etkiler. Yediğimiz yemeğin kilo almada veya vermede önemli rolü olsa da, hayatımızın kontrol etmediğimiz diğer bölümleri de obezite ihtimalini önemli oranda etkiler.

Günlük hayatımızın birçok bölümü kilo alımını tetikleyebilir. Şöyle ki:

Mahalleler egzersiz yapmak için ne kadar uygun veya güvenli? 

Bazı mahallelerde ve sokaklarda  koşmak ve egzersiz için uygun kaldırım veya parklar olmayabilir.  Diğer yerlerde örneğin işten sonra akşam saatlerinde koşuya çıkmak veya yürüyüşe çıkmak veya dolaşmak bile güvenli güvenli hissettirmeyebilir. İnsanların yaşadığı bazı yerler o kadar çok trafiğe sahiptir ki, dışarıda yürümek bile zor olabilir.

Sağlıklı gıda mevcudiyeti. 

Sağlıklı yemek seçenekleri yaşadığınız, çalıştığınız veya okula gittiğiniz yere yakın mı? Birçok insan yaşadıkları yerde düşük maliyetli, sağlıklı yiyecek seçeneklerine sahip değil. Sağlıklı gıdaya ulaşmak ne kadar kolay. Maalesef çoğu zaman sağlıklı gıda pahalı iken sağlıksız fast food gıdalara ulaşmak çok daha ucuz ve kolaydır.

Kirlilik. Yaşadığınız yerde hava kirliliği veya başka bir kirlilik var mı? Bazı araştırmacılar, pasif sigara içiciliği de dahil olmak üzere hava kirliliğinin obezite ile bağlantılı olduğunu söylemektedir Bazı araştırmalar ise yediğimiz gıdalardaki kirlilikten kaynaklanan kimyasalların  obeziteye yol açabileceğini bildiriyor. 

Aile ve kültür. Aileniz obezite ve sağlıklı beslenme hakkında ne kadar bilgili? Bazı ailelerde obezite farkındalığı olmadığı gibi kilolu olmak bir sağlık belirtisi olarak görülebilir. Hamur işi ve değişik şekerli tatlıların tüketimi bir sosyal gerçeklik hatta yemek kültürü olarak kabul edilmiş olabilir. Eğer bu tarz bir ortamda yaşıyorsanız yakınlarınızın da obezite ve sağlıklı beslenme hakkında bilgilendirilmesi gerekir.

Obezite, bir kişinin hayatında uzun bir süre boyunca meydana gelen birçok farklı olayın sonucu olan karmaşık bir hastalıktır. Kilo almanıza yol açabilecek bazı durumlar şunlardır:

Genler ve aile geçmişi. Obezite ailevi olabilir. Ancak obeziteden sorumlu tek bir “obezite” geni yoktur. Kilo alma riskinizi artırmak için birlikte çalışabilen birden çok gen vardır. 

Çoğu durumda ise obeziteyi sadece genetik faktörlere bağlamak kendimizi yanıltmak olacaktir. Örneğin, bebek veya küçük bir çocukken, ebeveynleriniz veya bakıcılarınız yeme ve fiziksel aktivitenizi kontrol eder. Bu durumda çocukluk geçmişi, bir yetişkin olarak kilonuzu etkileyebilir. Çocukken kilolu veya obez olmanın yetişkinlikte obezite riskini önemli oranda arttırdığını kesin olarak bilmekteyiz.

Metabolizma. İnsanların metabolizma hızları (vücudunuzun kalorileri "yakma" hızı) birçok nedenden dolayı değişebilir ve bu kilo alımını ve kaybını etkileyebilir. Örneğin, erkekler genellikle kadınlara göre daha fazla kas ve daha az yağa sahiptir, bu nedenle erkeklerin vücutları daha hızlı daha fazla kalori yakabilir. Bir kadının metabolizması, ergenlik, hamilelik ve menopoz sırasında meydana gelen hormonal değişiklikler gibi hayatı boyunca değişebilir.

Yaş. Yaşlandıkça metabolizmanız yavaşlayabilir. Ayrıca yaşlandıkça kas kaybederiz. Kalori yakmak kas kitlemiz daha fazla iken daha kolaydır. Daha az kasla, daha az kaloriye ihtiyacımız vardır.

Travma. Geçmişte kontrol edemediğiniz ve sizin suçunuz olmayan birçok olay, ne zaman ve ne kadar hızlı kilo alacağınızı etkileyebilir. Çocukluk döneminde istismar veya alkol ya da uyuşturucu sorunu olan bir ebeveyn gibi ciddi, olumsuz olaylar yaşayan kadınların yetişkinlikte obez olma olasılığı daha yüksektir. Araştırmacılar, istismara uğrayan kızların yetişkinlikte obezite olasılığının daha yüksek olabileceğini bulmuşlardır. genç yetişkinler olarak daha hızlı kilo alırlar ve daha genç yaşta obezite geliştirirler. Ayrıca, herhangi bir zamanda travmatik bir olay yaşayan ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) geliştiren kadınların, travmatik olaydan sonra hızla kilo alma olasılığı daha yüksek olmaktadır  .

İlaçlar. Psikolojik sorunlar, uyku ve yüksek tansiyon ilaçları da dahil olmak üzere kadınların her gün aldığı ilaçların çoğu kilo alımına neden olabilir veya kilo vermeyi zorlaştırabilir. 

Uyumak. Yeterince kaliteli uyku uyumamak kilo alımına yol açabilir. Araştırmalara göre  bunun nedeninin düşük kaliteli uykunun iştahınızı ve yiyecek seçimlerinizi etkileyebilecek hormon seviyelerinizi etkilemesidir. Yeterince uyumamak ve dinlenmiş hissetmek gün boyunca ne kadar egzersiz yaptığınızı da etkileyebilir.

Fazla kilo ve obezite, doğrudan veya dolaylı olarak her yıl milyonlarca ölüme neden olmaktadır. Fazla kilolu veya obez olmak, birçok ciddi sağlık sorununa yol açar:

Solunum Problemleri. Fazla kilolu veya obez kadınlarda uyku apnesi gelişebilir. Uyku apnesi, uyurken kısa süreli nefes almamanıza veya sığ nefesler almanıza neden olur. Bu durum hava yollarını daraltan boynumuzdaki yağlardan kaynaklanabilir. Uyku apnesi olan kişiler uyku sırasında beyinlerine veya vücutlarına yeterli oksijen gitmez. Bu, kalp hastalığı da dahil olmak üzere birçok sağlık sorununa neden olabilir.

Birçok kanser türü. Fazla kilolu veya obez kadınlar 13 farklı kanser türü için daha fazla risk altındadır: meme, kolon ve rektal, endometrial, safra kesesi, mide, yemek borusu (boğaz), karaciğer, böbrek, menenjiyom (beyni ve omuriliği kaplayan zarın kanseri), multipl miyelom (kan plazma hücrelerinin kanseri), pankreas, yumurtalık ve tiroid kanserleri.

Diyabet. Fazla kilo, şeker hastalığına yakalanma olasılığınızı iki kat artırır. Kilo kaybı diyabeti önleyebilir. Halihazırda şeker hastasıysanız kan şekerini kontrol etmeye de yardımcı olabilir ve şeker hastalığını kontrol altına almak için ilaca ihtiyaç duyma olasılığınızı azaltır.

Kalp hastalığı. Ne kadar fazla kilonuz varsa kalp hastalığı riskiniz o kadar yüksektir. Bu, kalp hastalığı riskinizi artıran başka bir sağlık durumunuz olmasa bile geçerlidir. 

Yüksek kan basıncı. Fazla kilolu veya obezitesi olmayan kadınlarla karşılaştırıldığında, fazla kilolu kadınların yüksek tansiyona sahip olma olasılığı iki kat daha fazladır. Obeziteye sahip kadınlarda olma olasılığı üç kat daha fazladır. Kilo vermek kan basıncını düşürmeye yardımcı olur. Yüksek tansiyon atardamarlarınıza zarar verir ve felç ve kalp hastalığı gibi diğer birçok ciddi sağlık sorununa yol açabilir.

Yüksek kolestorol. Fazla yağ, vücudunuzun yiyecekleri işleme şeklini değiştiren kimyasal sinyaller gönderir. LDL (kötü) kolesterolü yükseltir ve HDL (iyi) kolesterolü düşürür. Bu, atardamarlarımızda yağlı plak oluşumunu hızlandırır. Kilo vermek, kolesterolü sağlıklı seviyelere çıkarmaya yardımcı olabilir. Yüksek LDL kolesterol, kalp hastalığına ve diğer ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.

Hamilelik sorunları. Fazla kilonuz veya obeziteniz varsa hamile kalmanız daha zor olabilir. Aşırı kilo ve obezite, hamilelik sırasında gebelik diyabeti veya tehlikeli derecede yüksek tansiyon gibi komplikasyonlara da neden olabilir. Obezite ayrıca preeklampsi adı verilen daha ciddi bir duruma da neden olabilir. Erken ve düzenli doğum öncesi bakım almak, sizin ve doktorunuzun herhangi bir sorundan haberdar olmasına ve bunları önlemesine yardımcı olabilir.

Felç. Aşırı kilolu veya obez olmak, inme riskinizi artırır. Elma biçimli kilo artışı olan kadınlar armut biçimli vücut yapısına sahip olan kadınlara göre daha fazla risk taşırlar.

Az miktarda kilo kaybı bile (vücut ağırlığınızın %3 ila %5'i veya daha azı) bu sağlık sorunlarına yakalanma riskinizi azaltmanıza yardımcı olabilir. 160 kiloluk bir kadınsanız, sadece 5 ila 8 kilo veya vücut ağırlığınızın %3 ila %5'ini kaybetmek sizi daha sağlıklı yapabilir. Riskiniz ve ne kadar kilo vermeniz gerekebileceği konusunda doktorunuz veya hemşirenizle konuşabilir daha fazla bilgilenebilirsiniz.

Evet var. Ağırlığınızı nerenizde taşıdığınızın sağlığınız açısından önemi vardır. Göbek yağı, sağlığınız için başka yere taşınan yağdan çok daha tehlikelidir.

Elma ve armut vücut tipleri

Bazı kadınlar göbek bölgesinde (elma şeklinde) yağ taşıma eğilimindedir. Diğer kadınlar kalçalarında ve baldırlarında (armut biçimli) yağ taşıma eğilimindedir. Fazla kilo asla sağlıklı değildir, ancak elma şeklinde olmak kalp hastalığı, tip 2 diyabet ve kolorektal kanser gibi belirli sağlık sorunlarına yakalanma riskinizi armut şeklinde olmaktan daha fazla artırır. Bunun nedeni, vücudunuzdaki yağ türüdür. Örneğin karnınızdaki ve  karnınızın yakınındaki yağ dokusu, uyluk ve kalçalarınızda depolanan yağ türünden farklıdır.

size vücudunuzda ne kadar yağ olduğunu söyler, ancak bu fazla yağı nerenizde taşıdığınızı göstermez. Bunu gösteren şey bel çevrenizin ölçüsüdür. Bel ölçünüzü ölçmek için dik durun ve kalça kemiklerinizin hemen yukarısındaki orta bölgenize bir mezura yerleştirin. Nefes verdikten hemen sonra belinizin çevresini ölçün.

Bir kadın 89 cm den daha küçük bir bel ölçüsü hedeflemelidir.

Elbette bu, ağırlığınızı kalçalarınızda taşıyorsanız hiç endişelenmemeniz gerektiği anlamına gelmez. Kilonuzu nerede taşırsanız taşıyın, sağlık sorunları riskinizi azaltmak için tüm kadınların fiziksel olarak aktif olmaları ve sağlıklı beslenmeleri önemlidir.

Kilonuzla ilgili endişeleriniz varsa veya fazla kilonuz veya obeziteniz varsa, doktorunuz veya hemşirenizle konuşun. Kilonuz birçok sağlık sorunu riskinizi artırabilir ve hamile kalmayı zorlaştırabilir.

Doktorunuz veya hemşireniz, sağlıklı bir kiloya ulaşmanıza yardımcı olmak için sağlıklı beslenme değişiklikleri ve daha fazla fiziksel aktivite önerebilir, bazı durumlarda ise zayıflama ameliyatları en iyi çözüm olabilir.

1. Centers for Disease Control and Prevention (CDC) National Center for Health Statistics (NCHS). (2018). Health, United States, 2017: With Chartbook on Long-term Trends in Health, Table 58. Hyattsville, MD.
2. Flint, A.J., Rexrode, K.M., Hu, F.B., Glynn, R.J., Caspard, H., Manson, J.E., et al. (2010). Body mass index, waist circumference, and risk of coronary heart disease: a prospective study among men and women. Obesity Research and Clinical Practice; 4(3): e171-e181.
3. Newlin Lew, K., Dorsen, C., Melkus, G. D., & Maclean, M. (2018). Prevalence of obesity, prediabetes, and diabetes in sexual minority women of diverse races/ethnicities: Findings from the 2014-2015 BRFSS surveys . The Diabetes Educator; 44(4): 348-360.
4. Williamson, D.F., Thompson, T.J., Anda, R.F., Dietz, W.H., Felitti, V.J. (2002). Body weight, obesity, and self-reported abuse in childhood. International Journal of Obesity; 26(8):1075–1082.
5. Alvarez, J., Pavao, J., Baumrind, N., Kimerling, R. (2007). The relationship between childhood abuse and adult obesity among Californian women. American Journal of Preventive Medicine; 33(1): 28-33.
6. Smith, H. A., Markovic, N., Danielson, M. E., Matthews, A., Youk, A., Talbott, E. O., et al. (2010). Sexual Abuse, Sexual Orientation, and Obesity in Women. Journal of Women's Health; 19(8): 1525-1532
7. Noll, J. G., Zeller, M. H., Trickett, P. K., Putnam, F. W. (2007). Obesity Risk for Female Victims of Childhood Sexual Abuse: A Prospective Study. Pediatrics; 120(1): e61-e67.
8. Kubzansky, L. D., Bordelois, P., Jun, H. J., Roberts, A. L., Cerda, M., Bluestone, N., et al. (2014). The Weight of Traumatic Stress: A Prospective Study of Posttraumatic Stress Disorder Symptoms and Weight Status in Women. JAMA Psychiatry; 71(1): 44-51.
9. Chaput, J.P., Després, J.P., Bouchard, C., Tremblay, A. (2007). Short Sleep Duration Is Associated with Reduced Leptin Levels and Increased Adiposity: Results from the Quebec Family Study. Obesity (Silver Spring); 15(1): 253-261.
10. Patel, S.R. (2009). Reduced sleep as an obesity risk factor. Obesity Reviews, 10 (Supplement 2): 61–68.
11. Moore, B. F., Clark, M. L., Bachand, A., Reynolds, S. J., Nelson, T. L., & Peel, J. L. (2016). Interactions between diet and exposure to secondhand smoke on the prevalence of childhood obesity: Results from NHANES, 2007–2010. Environmental Health Perspectives, 124(8), 1316–1322.
12. Kermah, D., Shaheen, M., Pan, D., & Friedman, T. C. (2017). Association between secondhand smoke and obesity and glucose abnormalities: Data from the National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES 1999–2010). BMJ Open Diabetes Research & Care, 5(1), e000324.
13. Zong, G., Grandjean, P., Wu, H., Sun, Q. (2015). Circulating Persistent Organic Pollutants and Body Fat Distribution: Evidence from NHANES 1999–2004. Obesity (Silver Spring); 23(9): 1903-1910
14. Wang, Y., Hollis-Hansen, K., Ren, X., Qiu, Y., and Qu, W. (2016). Do environmental pollutants increase obesity risk in humans? Obesity Reviews, 17: 1179–1197.
15. The Global BMI Mortality Collaboration. (2016). Body-mass index and all-cause mortality: individual-participant-data meta-analysis of 239 prospective studies in four continents . Lancet; 388(10046): 776-786
16. Aune, D., Sen, A., Prasad, M., Norat, T., Janszky, I., Tonstad, S., et al. (2016). BMI and all cause mortality: systemic review and non-linear dose-response meta-analysis of 230 cohort studies with 3.74 million participants . BMJ; 353: i2156.
17. Drager, L.F., Togeiro, S.M., Polotsky, V.Y., Lorenzi-Filho, G. (2013). Obstructive sleep apnea: A cardiometabolic risk in obesity and the metabolic syndrome. Journal of the American College of Cardiology; 62(7): 569–576.
18. Steele, C.B., Thomas, C.C., Henley, S.J., Massetti, G.M., Galuska, D. A., et al. (2017). Vital Signs: Trends in Incidence of Cancers Associated with Overweight and Obesity — United States, 2005–2014 . Morbidity and Mortality Weekly Report (MMWR); 66(39):1052–1058.
19. Janssen, I., Katzmarzyk, P.T, Ross, R. (2002). Body Mass Index, Waist Circumference, and Health Risk: Evidence in Support of Current National Institutes of Health Guidelines. Archives of Internal Medicine;162(18): 2074-2079.
20. Wilson, P.W., D'Agostino, R.B., Sullivan, L., Parise, H., Kannel, W.B. (2002). Overweight and Obesity as Determinants of Cardiovascular Risk: The Framingham Experience. Archives of Internal Medicine; 162(16): 1867-1872.
21. Folsom, A.R., Kushi, L.H., Anderson, K.E., Mink, P.J., Olson, J.E., Hong, C.P., et al. (2000). Associations of General and Abdominal Obesity with Multiple Health Outcomes in Older Women: The Iowa Women's Health Study. Archives of Internal Medicine; 160(14): 2117-2128.