Güncel CORONA VİRÜS

---

Dünya sağlık örgütü verilerine göre son 20 yıl içinde tüm dünya çapında korku ve paniğe neden olan ciddi virüs salgınları yaşandı. Bunları sıralamak gerekirse:

- 2002 – 2003 yıllarında SARS salgını ( SARS bir Corona virüs’tür)

- 2009’da H1N1 İnfluenza Salgını ( Biz onu Domuz Gribi diye öğrendik)

- 2012’ de MERS Salgını, ortadoğuda görülen özelikle yüksek derecede ölümcül olan bir Corona virüs idi ve en çok Suudi Arabistan’ı etkiledi.

- Ve son olarak 11 Şubat 2020’ de Dünya Sağlık Örgütü resmi olarak dünyada yeni bir Corona virüs salgını olduğunu ilan etti, bu yeni Corona virüse ise 2019yılında ortaya çıktığından COVID-19 adı verildi.

COVID-19 yani corona virüs ailesinin bu en son ve en gündemde üyesi insanlarda alt solunum yolu enfeksiyonu oluşturmuş ve ilk başlarda tespit edilemediği için oluşturduğu hastalığa “Sebebi Bilinmeyen Zatüre (pnömoni)” dense de kısa bir süre sonra asıl sorumlunun hayvandan insana geçen bir tür Corona virüs ( COVID-19) olduğu anlaşıldı.

COVID-19 ilk olarak Çin’in en önemli şehirlerinden olan Wuhan şehrinde ortaya çıktıysa da hızlı bulaşma ve yayılma özelliği sayesinde tüm dünyayı etkisi altına almış bulunmakta. Bu yazının yazıldığı bugün yani 11.03.2020 tarihinde ülkemizde de bir Corona virüs vakası tespit edildiği resmi makamlar tarafından açıklandı. Şu ana kadar diğer ülekelerden daha şanslı olan ülkemizde bir ölüm vakası gözlenmedi ve umarız ki gelecekte de gözlenmez, bununla birlikte bilgi güçtür diyerek sizleri dünyadaki virüs salgınları ve bu yeni Corona virüs (VOVİD-19) hastalığı hakkında bilgilendirmek istiyoruz!

Aslında bakıldığında önceki Corona virüs salgınları olan SARS ve MERS Salgınlarına oranla öldürücülüğü çok daha düşük olan yeni Corona (Covid-19) salgının nedenle bu denli korku yarattığını anlamak zor değil, bunun cevabı COVID-19 ‘ ün önceki akrabalarına göre çok daha kolay bulaşması ve tüm dünyaya daha hızlı yayılmış olmasındadır.

30 Ocak 2020 tarihinde yapılan toplantıda ( Uluslararası Sağlık Düzenlemeleri 2005 – IHR 2005 doğrultusunda) Dünya Sağlık Örgütü COVID-19 salgınını Uluslararası bir Toplum Sağlığı Aciliyeti olarak ilan etti.

Salgının bir diğer önemli aşaması ise 26 Şubat 2020 de ABD ‘de bir hastada Çin’den ithal olmayan bir Covid-19 vakası  tespit edildi.

Son olarak Uluslararası Virüs Adlandırma Komitesi ( International Committee on Taxonomy of Viruses – ICTV) COVID-19 adlı Cornona virüsü SARS virüsüne çok benzediği için SARS-CoV-2 adını verdi. Yani SARS-Cov-2 ve COVID-19 isimleri aynı virüs için kullanılıyor.

Corona virüsler hakkında genel olarak konuşmak gerekirse bu virüs ailesi solunum yolu enfeksiyonu salgınlarının en önemli sebepleridir. Temelde hayvanlarda rastlanan bu virüsler birer RNA virüsüdür. Henüz tam bilinmeyen sebeplerle bu virüsler hayvandan insana geçerek salgınlara yol  açabilmektedirler.   

İnsanlarda yaptıkları hastalıkların şiddeti ise basit nezleden ölümcül MERS’e kadar değişiklik göstermektedir. COVİD-19 un tam olarak nereden çıktığı bilinmese de hayvan kaynaklı olduğu tahmin edilmektedir.

En son Korona virüs (Covid-19) salgınından sonra Dünya sağlık örgütü uluslararası sağlık tehdidi derecesini “Çok yüksek” olarak belirledi.

Dünyada Covid-19 salgını arttıkça hükümetler bulaşın önlenmesi için tedbirler almaya çalışırken bilim adamları da bir tedavi veya aşı için çalışmalara ara vermeksizin devam etmektedir.

Maalesef an itibariyle tedavi yöntemleri sadece destek tedavisinden ibaret. Yani hastaların şikayet durumuna göre şikayetlerini giderici ateşlerini düşürücü ilaç ve sıvı tedavisi vermek, ve bulaşı önlemek veya azaltmak temel stratejiyi oluşturuyor. Covid-19 bir virüs olduğundan ve bakteri olmadığından dolayı ise antibiyotikler yararsız kalıyor. Çin’deki inanılmaz izolasyon ve karantina önlemleri Çin’deki vakalarda bir miktar azalmaya yol açmış durumda. İtalya’nın özellikle kuzey kesimlerini etki altına almış olan salgın ise İtalya sağlık sisteminin çok ciddi bir teste tabi tutmuş durumda.

Corona virüsler tek sarmallı RNA Virüsü ailesine üye etraflarında taç benzeri bir yapı bulunan virüslerdir. Latince “korona” taç manasına geldiği için bu virüs ailesine korona virüsleri (Coronoaviridae)  adı verilmiştir. Korona virüsler temel olarak 4 gruba sınıflandırılmışlardır, bunlar;

Alfa Corona virüsler, Beta Corona virüsler, Delta Corona virüsler ve Gamma Corona virüslerdir, ve bunların da çok sayıda alt grupları vardır. 

Alfa ve Beta Corona virüsler genellikle yarasalarda ve kemirgenlerde görülürken, Delta ve Gamma Corona virüslerine ise kuşlarda rastlanmaktadır.

Bu büyük virüs ailesinin mensupları genel olarak yarasalarda, kedilerde, sığır ve develerde solunum yolu hastalıkları, barsak hastalıkları, karaciğer hastalıkları ve de sinir sistemi hastalıklarına yol açmaktadırlar. Bilindiği kadarıyla 7 Korona virüsü alt grubu insanlarda hastalığa yol açmaktadır. Bu insanları hasta eden Korona virüsü türlerinden bir kaçı 1960’lı yıllardan beri bilinmekteyken diğerlerinde ancak 2000 senesinden sonra haberimiz oldu.

Genel olarak tüm toplumun %2 ‘sinin Corona virüs taşıyıcısı olan sağlıklı bireyler olduğu tahmin edilmektedir. Bu sağlıklı bireylerin taşıyıcısı olduğu Corona virüsler ise dünyada oluşan tüm akut solunum yolu enfeksiyonlarının %5 ile %10’dan sorumlu tutulmaktadır.

Örnek vermek gerekirse COVID-19 yada şu an itibariye konuştuğumuz Korona virüs türü  Beta-Corona virüs ailesine üye bir virüstür.  Covid-19 ‘un etkilendiği veya tersinden söylemek gerekirse Covid-19’ a karşı etkili olan şeyler ise; ultraviyole ışık (mor-ötesi ışık), ısı, etanol (alkol), el dezenfektanları, çamaşır suyu bazlı dezenfektanlardır. Genetik yapısı itibariyle Çinin Wuhan Eyaletinde ortaya çıkan COVID-19 SARS Virüsüne çok benzediğinden Covid-19 SARS-2 olarak da adlandırılabilir.

Covid-19’ Çin’in Wuhan Eyaleti’ nde yer alan bir hayvan pazarındaki deniz ürünlerinden bir insana bulaştığı ve oradan da tüm dünyaya yayıldığı düşünülmektedir. Daha sonra ise insandan insana yayıldığı tahmin edilmektedir. Corona virüsleri özellikle semptomatik kişiler tarafından daha fazla etrafa bulaşmaktadır. Yani hastalığın ateş, ağrı, nezle, solunum enfeksiyonu gibi bulgularını taşıyan kişilerin bulaştırma riski hiçbir şikayeti olamayan Korona virüs taşıyıcılarına göre çok daha fazladır.

Bununla birlikte Covid-19’ un yarasa kökenli olabileceği de düşünülmektedir. Semptomlar gelişmeden önce bulaş olma ihtimali çok düşüktür. Izolasyon tekniklerinin kullanılması bu salgının kontrol edilmesinde en önemli silah olarak görülmektedir.

Covid-19 nezle, grip benzeri şikayetlere yol açmaktadır ve temel bulaşma yolu ağız ve burundan çıkan damlacıklarladır, yani hapşırma ve öksürmeyle çıkan damlacıklara maruz kalma temel bulaşma yoludur. Kapalı alanlar önemli bulaşma alanlarıdır. En çok bulaş aile üyeleri, sağlık çalışanları ve yakın ilişki içinde olanlar arasında olmuştur.

Covid-19’ un kuluçka süresi 3 gün ile 14 gün arasıdır. Yani eğer bu virüs bizlere bulaşırsa en fazla 14 gün içinde hastalık ortaya çıkmaktadır, 14 gün içinde hastalık oluşmazsa hasta olamayacağımız veya virüsün bulaşmadığı anlamına gelmektedir. O yüzden de karantina süresi 14 gün olarak kabul edilmektedir. Yine yapılan çalışmalarda Covid-19 enfeksiyonu taşıyan hastanın bu hastalığı ortalama  2 kişiye daha bulaştırdığı saptanmıştır.